Tijdens de uitzending PG Live #Leren van Limburg op woensdag 13 januari 2021 konden kijkers vragen stellen over de inhoud en toepassing van Positieve Gezondheid. Onze tafelgasten en experts in Limburg hebben de vragen stuk voor stuk beantwoord. U vindt de vragen en antwoorden hieronder. 

Jazeker, we hebben een filmpje gemaakt van de koplopers uit de Noordelijke Maasvallei. Hans Peter Jung was daar betrokken als huisarts. Er waren op dat moment echter meerdere initiatieven in Limburg, Blauwe zorg in Zuid Limburg. De start van Limburg Positief Gezond begon met verbinding met sociale Agenda zoals in webinar is aangegeven.

Op dit moment zijn er nog geen specifieke organisaties die werken met statushouders, maar neem gerust contact op met Loek Vaessen via de Beweging Positief Gezond, info@limburgpositiefgezond.nl. We kunnen kijken of er verbindingen gelegd kunnen worden. Landelijk via iPH kunnen we ook verbinden leggen.

In Limburg zijn meerdere gemeenten gestart zonder dat dit in meerdere gemeenten speelde of Provinciaal. De gemeente Voerendaal was al gestart voordat het Actiecentrum opgereicht is. Gemeente Roermond en Bergen zijn als gemeente ook gestart. Later zijn er verbinden gelegd tussen de gemeenten via de GGD. Je kunt dus beginnen en vervolgens via verbindingen met andere domeinen en andere gemeente uitbreiden. WMO en Participatie zijn per definitie gebieden waarbij vanuit positieve gezondheid een begin kan worden gemaakt. Later kan onderwijs, woningcorporaties, arbeidsintegratie en participatie ingvlochten worden.

Er zijn een vele voorbeelden van het toepassen van PG in het voortgezet en Hoger beroepsonderwijs in Limburg. Zowel in de student benadering, voortgangsgesprekken en binnen de aangeboden lesstof en opdrachten. De benadering in het (hoger) onderwijs wordt gekenmerkt door begeleiding vanuit Positieve Gezondheid en het voeren van het andere gesprek waarbij het invullen van het spinneweb een onderdeel is. Studenten worden voorbereid en getraind bij de opleidingen voor zorg, welzijn verpleegkunde maar ook mentoren en docenten, maatschappelijk werkers en leerplicht ambtenaren. Zuyd Hogeschool HAN en Fontys zijn hierbij vb en Valuas, Zuyd, Gilde en Vista college. Voor meer info hierover kun je contact opnemen met M.Reynen@iph.nl.

Ambulance of ambulante zorg? Van Ambulancezorg moet ik, Mieke Reynen, het antwoord schuldig blijven. Met betrekking tot de pre-hospitale gezondheidszorg zijn er legio voorbeelden waarbij de brede patientengroep vanuit een interprofessionele benadering (soms 1,5 lijnszorg) doch ook samenwerking tussen zorg en sociale domein middels Positieve Gezondheid, worden benaderd.

Voor het starten heb je niet perse een Provincie nodig. Een aantal organisaties die met elkaar een coöperatie vormt en vanuit dit gedachtegoed wil gaan werken, is ook een goede kartrekker. Er zijn verzekeraars, bestuurders en/of politiek niveau die als kartrekkers de urgentie voor het opstellen van een actieplan willen steunen. Ons advies zou zijn om op zoek te gaan naar de plek/vaandeldragers die de urgentie willen omzetten in actie. Vanuit iPH hebben wij een goed overzicht waar landelijk al initiatieven in wording zijn of zijn gestart. Neem hiervoor contact met ons op via de contactpagina.

Covid maakt de essentie voor het inzetten van PG binnen alle domeinen nog meer urgent. We zien binnen het sociale domein en aandacht voor kwetsbare groepen extra veel nadruk op participatie middels het organiseren van bijeenkomsten tegen eenzaamheid, in beweging komen en ter preventie van neerslachtigheid en suïcidale gedachten.

Er zijn zeker zaken die niet of minder goed werken. Het PG gedachtengoed biedt perspectieven om vanuit de burger, klant of cliënt breed naar hun gezondheid te kijken en hen zelf laten formuleren wat voor hen belangrijk is. Hun veranderwens. Je moet als professional hiervoor de ruimte hebben om dit andere gesprek te voeren. Het werkt alleen indien er de ruimte is om vanuit eigen regie en intrinsieke motivatie te kunnen werken. Sommige van de systemen en structuren die wij de afgelopen jaren hebben gecreëerd kunnen vanuit beleid, protocol of bekostiging lastig maken om buiten de lijntjes te kleuren en de noodzaak om eigen regie te pakken tegen werken. Hierbij kun je denken aan WMO doch ook in de uitvoering van WMO en participatie zijn er genoeg voorbeelden om toch de burger vanuit PG te stimuleren zelfredzaamheid of samenredzaamheid te bevorderen.

Dit kan zowel door inzet van mensen (in-kind) als ook financieel vanuit inbrengorganisaties. Nertwerkorganisaties zie je steeds meer opkomen om deze leemte invullen en is de samenhang en verbinding goed te leggen.

Op vele manieren bijvoorbeeld: via gemeenten, participatie, burgers, leefgemeenschappen, platforms, clientenraden, vrijwillgerswerk, workshops mijn positieve gezondheid en ik vanuit Burgerkracht.

Er is een aantal initiatieven bijvoorbeeld vanuit gezondheidscentra, fysiopraktijken e.d. waarbij de 1,5 lijnszorg maar ook de nuldelijn zorg wordt gefinancieerd vanuit verzekeraars. Gelukkig zien we steeds meer dat vanuit verschillende hoeken preventie hoger op de agenda staat/komt. Probeer bij deze initiatieven aan te sluiten. Ook vanuit andere secoren die meer aansluiten bij de andere dimensies zie je de verschuiving naar voorkomen.

Door ze te inspireren en mee te nemen in het gedachtegoed, het spinnenweb in te laten vullen en op deze manier kennis te laten maken. Ze zien dan het waarom en hoe van deze verandering en vervolgens middels het vertellen van verhalen van de burgers/bevolking uit de praktijk willen ze ook vanuit deze benadering kijken naar hun eigen gezondheid. Er waren in Limburg burgers die aan hun huisarts vroegen vanuit Positieve Gezondheid benaderd te willen worden. Hierdoor werden de huisartsen nieuwsgierig en wilden meer weten over PG in de praktijk.

Hans Peter Jung heeft in het webinar hier uitgebreid antwoord op gegeven. Hij geeft aan dat deze extra tijd meer informatie heeft opgeleverd waardoor de patiënt minder vaak terug komt. Hij heeft uiteindelijk meer ruimte gekregen om goed naar patiënten te luisteren en te achterhalen wat voor behandeling past in die situatie en voor die patient.

Bekijk de tafel met Hans Peter Jung hier terug.

Er zijn vele bedrijven die Positieve Gezondheid inzetten voor vitaliteit en inzetbaarheid van hun medewerkers. Er is ook een Tool ontwikkeld die als handleiding hiervoor gebruikt kan worden.

Het Actiecentrum Limburg Positief Gezond heeft een eigen website, geeft een nieuwsbrief uit en is erg actief op social media. Er is ook gebruikgemaakt van magazines van Burgerkracht die huis aan huis in Limburg worden bezorgd. Weert in Beweging heeft een magazine dat in Weert huis aan huis wordt bezorgd. De regionale zenders L1 en de Limburger hebben regelmatig artikelen geplaatst en in vele tijdschriften zijn artikelen verschenen.

Deze heeft zelfs een grote rol in het toepassen van Positieve Gezondheid. Via de huisarts worden zij ingezet en er worden vele burgers naar het WMO loket verwezen waarbij zij middels het voeren van het andere gesprek in staat zijn door te verwijzen naar andere domeinen (welbevinden, mentale ondersteuning, financiele support, participatie). Goede afstemming tussen zorg en welzijn is dan noodzakelijk.

Burgers worden uitgenodigd mee te doen aan diverse provinciale en met name lokale activiteiten op het gebied van PG. Bijvoorbeeld door workshops of inspiratie sessies in hun wijken, bibliotheken, gemeenten, buurtcentra, vrijwilligerswerk etc. Hun verhalen en eigen bijdragen worden indien relevant via lokale kranten of andere media kenbaar gemaakt waarbij de rol van Burgerkracht Limburg significant is om de burgers te informeren via nieuwsbrieven, workshops, lotgenoten groepen. In andere provinces kan Burgerbelang deze rol vervullen.

Positieve Gezondheid kan inderdaad floreren indien dit aansluit op de intrinsieke motivatie van inwoners. Het is echter wel eerst nodig dat men in contact komt met het gedachtegoed en geïnspireerd raakt van deze brede kijk op gezondheid. Men gaat dan merken dat dit ook voor hen veel kan betekenen. De burger zal dit ervaren zodra er met hen een ander gesprek gevoerd wordt of als ze verhalen van andere inwoners horen en zien waarmee men zich kan identificeren.

Als men het spinnenweb heeft ingevuld volgt er geen discussie, maar juist de vraag: hoe kijk je tegen je eigengezondheidsoppervlak aan? Herken je je in deze score? Ben je tevreden? Wil je wat veranderen? En zo ja wat? Wat en wie heb je hierbij nodig en wat ga je daarvoor doen ondernemen? De regie bij de ander laten is essentieel. De ervaring leert als iemand werkt aan zingeving dat andere dimensies hiermee ook veranderen. Er is in de praktijk dus wel duidelijk samenhang en verbinding.

De definitie is niet verdwenen. In de aanpak van Corona zien we vanuit de overheid inderdaad het accent op ziekte en niet op de brede benadering van gezondheid. Gelukkig horen we uit verschillende hoeken geluiden en de vraag om aandacht voor preventie en voorkomen van ziekte (Corona) doch het benadrukt ook de kwetsbaarheid en daar kunnen we onze ogen niet voor sluiten. Er is veel urgentie op gezondheidsbevordering en nadruk op het bevorderen van vitaliteit in de breedste zin des woord. Met name de relatie tussen fysiek, mentaal en sociale vitaliteit wordt vanuit Positieve Gezondheid inzichtelijk. Burgers ontvangen veel tips en inspiratie om niet vanuit ziekte naar het leven te kijken maar vanuit een holistisch mensbeeld met aandacht voor natuur, klimaat, welzijn en welbevinden.

Doordat verbindingen zijn weggevallen, mentaal de druk alleen maar toeneemt en het sociale leven sterk is ingeperkt is het des te belangrijker vanuit de PG bril te kijken naar wat wel mogelijk is en toch de geluksmomenten van de dag proberen te zien en te plukken. De veerkracht van burgers wordt aangesproken en een appel gedaan om vanuit kleine geluksmomenten toch er iets van te maken en hiervan te genieten. We zien ook dat veel mensen voor de ander iets willen doen, Mooie initiatieven komen boven en we willen elkaar graag helpen. Het besef dat er iets moet gebeuren wordt duidelijk. Geen gemakkelijke opgave doch mensen zijn tot veel toe in staat, en pandemie/ lock down situatiemaakt dat wel urgenter.

Mogelijk is het interessant de blogs van Machteld Huber hierover te lezen.