Van hype tot kanteling: Praktijkdag Positieve Gezondheid brengt gedachtegoed verder

Op dinsdag 20 september 2022 organiseerden Alles is Gezondheid en iPH voor de derde keer de landelijke Praktijkdag Positieve Gezondheid bij de KNVB Campus in Zeist. Een dag in het teken van praktijkervaringen delen en van elkaar leren.

Karen van Ruiten, directeur Alles is Gezondheid & Positieve Gezondheid opende de dag met een mooie omschrijving van de behoefte aan de brede kijk op gezondheid en de benodigde shift van ziekte naar gezondheid. Bij hoe we daar komen gaat de vergelijking van de geasfalteerde weg tegenover het bospad goed op. Recht en voorspelbaar inclusief de huidige systemen tegenover anders, de onbekendere weg in een gezonde omgeving, waarbij we nog niet exact weten waar hij uitkomt.

Uit chaos ontstaat nieuws
Grondlegger van het gedachtegoed van Positieve Gezondheid, Machteld Huber, benadrukte in lijn met het boek van Jan Rotmans ‘Omarm de Chaos’, dat chaos essentieel is voor iets nieuws en het omarmen ervan leidt tot transities. Het nieuwe denken is zich nu aan het ontwikkelen en nodig om bestaande problemen op te lossen. Zo ontstaan er bijvoorbeeld overal zorgcoöperaties; mensen kiezen er bewust voor om voor elkaar te zorgen. Een initiatief voor het eerst opgezet in naburig dorp Austerlitz. Tegelijk met de praktijkdag benadrukt de koning in de troonrede de rol van preventie en een gezonde leefstijl: “voorkomen is beter dan genezen”. En ook dat de zorg beschikbaar en betaalbaar moet blijven. Positieve Gezondheid vormt een deel van de oplossing. Niet meer met medicijnen de boel onder controle houden, maar juist naar veerkracht toe en het stimuleren van zelfregulatie.

Werken met Positieve Gezondheid
Wat versterkt nu de gezondheid en veerkracht van mensen? De Blue Zones, plekken waar mensen op een gezonde manier oud worden, zijn daarin een belangrijk voorbeeld en direct het bewijs dat het kan. Ook veerkracht zoals gedefinieerd door Antonovsky en de drie cruciale karaktereigenschappen om veerkracht te versterken: comprehensibility, manageability en meaningfulness, dragen bij. Anno 2022 zijn er verschillende versies van de gesprekstools voor meerdere doelgroepen: voor volwassenen, jongeren tussen 16 en 25 jaar en voor kinderen tussen 8 en 16 jaar. Het werken met Positieve Gezondheid gaat om drie elementen: de brede blik naar binnen: ‘Mijn Spinnenweb’, het ‘andere gesprek’ voeren om erachter te komen wat voor jou belangrijk is en of je iets wil veranderen, en als derde punt samen kijken naar handelingsperspectieven en iemand daarbij begeleiden.

Proeverij
Naast de plenaire sessies was er een panelgesprek met praktijkexperts, gingen bezoekers in een mini-training zelf aan de slag met het spinnenweb en kwamen erachter hoe Positieve Gezondheid is toe te passen in de regio of in een specifiek werkveld. Er was een afwisselend programma met onder meer een proeverij van workshops: Positieve Gezondheid in de regio, Positieve Gezondheid en emotie, Positieve Gezondheid en werkgeverschap, Positieve Gezondheid in de wijk en Positieve Gezondheid in het onderwijs. De theatervoorstelling Positieve Gezondheid liet zien wat er verandert voor zorgprofessionals, ambtenaren en inwoners wanneer je gaat denken vanuit (positieve) gezondheid in plaats van ziekte. Het aantal praktijkvoorbeelden groeit, in 2023 brengen we weer nieuwe unieke voorbeelden in kaart tijdens de vierde landelijke Praktijkdag Positieve Gezondheid.