“De nieuwe nota stelt de leefwereld centraal, in plaats van de systeemwereld”
Hoe kun je de nieuwe nota Gezondheidsbeleid strategisch toepassen in zorg? Daar heeft onze partner BeBright heel specifieke ideeën over. Ellis Boerkamp ziet met name een uitdaging in het inbedden van ‘het nieuwe denken’ in organisaties: “Er is specifieke aandacht nodig voor de financieringskant.”
“De nieuwe nota Gezondheisbeleid 2020-2024 is helder en stipt de meest belangrijke uitdagingen voor de toekomst aan: publieke gezondheid, gezondheidsachterstanden verkleinen, gezondheid in de fysieke en sociale leefomgeving, de druk op het dagelijks leven bij jeugd en jongvolwassenen en vitaal ouder worden. Stuk voor stuk thema’s waarmee de leefwereld centraal wordt gesteld, in plaats van de systeemwereld. Er wordt een duidelijk appel gedaan op domeinoverstijgende samenwerkingen. Dat spreekt BeBright zeer aan.”
Welke uitdagingen brengt de nota met zich mee?
“Wij zien dat het voor velen nog een zoektocht is om daadwerkelijk die verandering te bewerkstelligen van een zorgsysteem gericht op ziekte naar een wereld van gezondheid en gedrag. Met name het inbedden van de veranderingen die daarmee gepaard gaan in de organisatie en regio. Daarom ondersteunt BeBright bestuurders en managers van zorgorganisaties, gemeentes en regionale samenwerkingen in die zoektocht en samenwerkingsvraagstukken. Ons inziens is hierbij specifiek aandacht nodig voor de financieringskant van de genoemde gezondheidsvraagstukken. Dat vormt vaak een belemmering om verder te komen in de aanpak en de samenwerking. Wat hierbij helpt is het maken van een gedegen, op onderzoek gebaseerde Maatschappelijke Business Case (ook wel SROI of MKBA genoemd). Hiermee wordt inzichtelijk wat de impact is van de investering. Gaat de arbeidsparticipatie bijvoorbeeld omhoog of zijn er op lange termijn besparingen te realiseren? Ook ontstaat er een gemeenschappelijk toetsingskader aan de hand waarvan verdere financiering plaats kan vinden.”
In de nota is een prominente plaats voor Positieve Gezondheid. Hoe geven jullie vanuit BeBright invulling aan gezondheid in de breedte?
“De verschuiving van ziekte naar aandacht voor gezondheid en gedrag vraagt ons inziens niet om innovatie maar om transformatie; fundamentele veranderingen in de werkwijze en visie van een organisatie, vaak onomkeerbaar. Dit vraagt om loslaten van het bestaande, het vertrouwde. Wij hebben de afgelopen jaren succesvolle en minder succesvolle voorbeelden van organisaties geanalyseerd van transformaties in de praktijk. Waarom lukt het bijvoorbeeld de ene organisatie wel om de leefwereld centraal te stellen en de andere niet? Deze inzichten deze gebundeld tot een veranderaanpak en praktische inzichten en inspiratie voor zorgvernieuwers (zie publicatie Diagnose Transformatie).
Als B Corp (sociale onderneming) hebben wij de afgelopen jaren ook zelf samen met strategische partners collectieve, landelijke programma’s geïnitieerd die bijdragen aan maatschappelijke uitdagingen rond gezondheid en gedrag. Bijvoorbeeld Diagnose Voeding & Gezondheid, gericht op het initiëren, ondersteunen én versnellen van beloftevolle innovaties en initiatieven met een grote impact op het gebied van voeding en gezondheid.
De grote barrière voor veel organisaties en investeerders bij het aanpakken van gezondheids- en preventievraagstukken is echter het ontbreken van duidelijke verdienmodellen. Zo is het in de huidige economie duidelijk hoe verschillende partijen aan de behandeling van Diabetes type 2 verdienen. Het moet echter ook helder zijn hoe partijen aan gezondheid kunnen verdienen als je de ziekte voor een groot deel omkeert. Publiek-private samenwerkingen kunnen de ontwikkeling van dergelijke verdienmodellen aanjagen.”
Heb je hier mooie voorbeelden van?
Wij zien dat veel gemeenten het lastig vinden om van praten en denken over Positieve Gezondheid over te gaan op daadwerkelijk doen, en zo een verandering te bewerkstelligen. Om de beweging naar een gezonde gemeente vorm te geven, moeten kansen en mogelijkheden zichtbaar en concreet worden.
In de gemeente Amersfoort wordt al op verschillende plekken met Positieve Gezondheid gewerkt, bijvoorbeeld door een aantal huisartsen, de GGD en medisch centrum Meander. Dit helpt om de beweging van Positieve Gezondheid groter te maken. Maar de gemeente wilde de transformatie ook verder brengen binnen het sociaal domein. Samen met uitvoeringspartners (o.a. Werk en Inkomen, schuldhulpverlening en wijkteams) uit de zogenoemde Transformatiewerkplaats Integrale Uitvoering is gemeente Amersfoort met BeBright aan de slag gegaan. De belangrijkste opbrengsten zijn hiervan het inzicht dat Positieve Gezondheid toepasbaar is op de verschillende niveau’s (nano, micro, meso en macro) en op alle beleidsterreinen. Positieve Gezondheid bevordert de samenhang en integraliteit tussen de verschillende beleidsterreinen. Het geeft ook handen en voeten aan het brede begrip preventie. Het gedachtegoed Positieve Gezondheid is meer dan alleen het spinnenweb. Als je werkelijk uitgaat van het andere gesprek aan de hand van Positieve Gezondheid kun je de regie als professional daadwerkelijk bij de inwoner leggen. Klein beginnen en uitproberen helpt: we gaan beginnen bij de enthousiastelingen, experimenteren, ervaringen opdoen en met elkaar het gedachtegoed verspreiden.”
Wat zijn de toekomstplannen van BeBright bijv irt PG, maar ook breder?
Onlangs hebben wij ons partnership met iPH verlengd, omdat wij merken dat iPH en BeBright elkaar vinden in de doelstelling om Nederland vitaler te maken. Onze missies verstevigen elkaar. De focus ligt daarbij op de organisatie van regionale samenwerking in het kader van Juiste Zorg op de Juiste Plek. Facilitatie, advies en het versterken van de implementatiekracht vanuit BeBright in vele maatschappelijke projecten wordt verbonden aan het trainingsaanbod en de wetenschappelijke kennis rond Positieve Gezondheid. De komende tijd staan twee thema’s specifiek in de aandacht hierbij: het veerkrachtig maken van medewerkers en het versterken van regionale samenwerkingen.
BeBright blijft ook het komende jaar gericht op het onverminderd bijdragen aan transformatie van de zorg en het operationaliseren van het holistische mensbeeld naar werkelijke ondersteuning van burgers, cliënten en patiënten in het verbeteren van hun kwaliteit van leven.”
