VGZ stelt handelen vanuit Positieve Gezondheid steeds meer centraal

Het inbrengen van kennis en kunde bevordert volgens Casper Besters en Ronald Ruijters van zorgverzekeraar VGZ een kanteling naar een brede blik op gezondheid. VGZ draagt constructief bij aan samenwerking binnen de regio door te faciliteren, data te delen, te monitoren en samenwerking te organiseren. Zij zien dat een doorbraak voor handelen in de zorg vanuit Positieve Gezondheid nabij is en roepen partijen op om mee te werken.  

Aan Casper Besters en Ronald Ruijters, respectievelijk beleidsontwikkelaar en regiomanager zorg VGZ, vragen we hoe een zorgverzekeraar als VGZ kan bijdragen aan de gewenste kanteling. “Faciliterend”, antwoordt Casper. Hij legt uit: “Wij willen het goede verhaal van Positieve Gezondheid over de bühne brengen. Het is een concept waarlangs zorg en ondersteuning geleverd kan worden. Omdat het meer is dan dat stukje zorg,  wordt het belangrijker om met andere partners zoals sociaal domein en gemeenten samen te werken. Wij faciliteren de samenwerking door het gesprek aan te gaan, kennis te delen en waar nodig financiële middelen voor structuur te leveren.”

Hoe faciliteert VGZ samenwerking?
“Wij delen voorbeelden uit andere regio’s”, gaat Casper verder. “Bijvoorbeeld door het organiseren van lunch- en learnsessies met gemeenteambtenaren over de financieringsmogelijkheden van projecten. Om het gat tussen het sociaal domein en zorgdomein te overbruggen. Deze sessies leverden verschillende reacties op. Een aantal gemeenten wil echt wel maar heeft beperkte ambtelijke capaciteit, anderen zien liever dat bijvoorbeeld huisartsen vanuit hun spilfunctie de regie nemen. Positieve Gezondheid staat in ieder geval heel vaak op de agenda. De wil om hieraan vorm te geven is er, alleen de wijze waarop en wie welke rol vervult, heeft nog invulling nodig.”

Ronald prefereert dat inwoners zelf kunnen aangeven welke ondersteuning zij nodig hebben: “Als we vanuit de pull beweging vanuit burgerinitiatieven en minder vanuit de push vanuit de zorgverzekeraars, huisartsen of zorggroepen werken, dan bereiken we meer. Een mooi voorbeeld is hoe Zorggroep Syntein en Cohesie met huisartsenpraktijken in Noord-Limburg kijken hoe zij het concept van Positieve Gezondheid kunnen verbinden met burgerinitiatieven.”

Welke rol speelt preventie?
Ronald vervolgt: “Preventie is voorkomen van verergering, voorkomen van zwaardere zorg. De focus van gemeenten ligt bij collectieve preventie, die van zorgverzekeraars bij meer zorg gerelateerde preventie. Samen kunnen we mensen langer uit de zorg houden. Denk aan werk als beste zorg, zinvolle dagbesteding, mensen uit uitkeringssituatie proberen te halen en schuldhulpverlening.” Casper vult aan: “Preventie is veel breder dan voeding en beweging. Een veelheid van factoren kan een rol spelen, lang niet altijd binnen de zorg. In plaats van slaappillen voorschrijven kun je juist iets doen aan de onderliggende problemen waardoor iemand beter slaapt. Die trend wordt opgepakt.”

Hoe wordt de brede blik mogelijk?
“Met ruimte in wet- en regelgeving”, antwoordt Casper. “Een zorgverzekeraar heeft zorgplicht, een gemeente niet, hierdoor zijn wij afhankelijk van het animo van gemeenten. Met een aantal ambitieuze gemeenten werken we al samen, we zullen een borgingsslag moeten maken. Hiervoor maken we taken en verantwoordelijkheden helderder. Neem bijvoorbeeld beweging. Leren gezond eten en sporten is geen garantie voor duurzaam effect, want dan komen er kosten voor bijvoorbeeld een sportabonnement om de hoek kijken.  Gemeenten en samenwerkingspartners hebben elkaar nodig om zo’n gezondheidsinfrastructuur neer te zetten. Ook financieel.”
“’It takes two to tango’ benadrukt Ronald, “dit is essentieel voor zowel gemeenten als zorgverzekeraars, zorggroepen, fysiotherapiepraktijken, GGD’s, leefstijlcoaches, sportaanbieders en meer partijen. Het kost tijd en moeite om blokkades te slechten en de brede blik op gezondheid en gedrag voor iedereen in het land werkend te krijgen.”

Wat draagt bij aan een kanteling vanuit een brede blik op gezondheid?
Casper en Ronald willen nog meer leren over hoe VGZ de kanteling goed kan faciliteren. Ronald noemt als voorbeeld het concept Welzijn op recept. “Ik wil zien wat er gebeurt als je Positieve Gezondheid als uitgangspunt bij burgers tot eerste lijn en verder weet te krijgen! Komt er dan een collectieve beweging op gang?  Wat is dan de rol van de huisarts en wat kunnen mensen zelf, met hun omgeving?  Het is een maatschappelijke opgave, waarbij hulp en ondersteuning beschikbaar moet zijn, vanuit ieders rol en positie, richting VNG (naar het rijk) vragen om gemeenten ook te faciliteren om die rol te kunnen pakken. Het voelt als een soort stuwdam en het is wachten op een doorbraak. Het gedachtegoed wordt steeds meer gebruikt, mensen geloven erin, we werken toe naar een kantelpunt waardoor het onomkeerbaar wordt.”

Welke vraagstukken liggen er?
“De uitdaging is om met elkaar duidelijk voor ogen te hebben wat je wilt bereiken. In welke vorm en met welke gelden”, deelt Casper. “Financiering is één van de vraagstukken. Met de huidige bekostigingssystematiek is al veel mogelijk. We ondervinden soms echter onbekendheid over de financieringssystematiek. Rondetafelgesprekken geven dan inzicht.”
“Een ander vraagstuk is de gezamenlijke invulling”, beantwoordt Ronald. “Een consult door de huisarts op basis van het concept positieve gezondheid kan al gewoon gedeclareerd worden, een beweging niet, die vraagt om commitment. Het helpt als we duidelijk voor ogen hebben welke elementen door de gemeenten en welke door verzekeraars worden ingevuld. Als we deze puzzelstukjes bij elkaar leggen komen we tot het grote geheel.” Casper voegt een derde vraagstuk toe: “Hoe ga je inwoners zelf mobiliseren? Iedere partij zal in beleid en communicatie de boodschap moeten blijven herhalen, zodat inwoners zelf gaan nadenken. Corona heeft het bewustzijn over leefstijl wel gestimuleerd, ik ben benieuwd hoe dit doorzet. Coöperatie VGZ is met haar leden in gesprek over gezondheid, leefstijl en preventie; welke rol verwachten ze van ons en hoe werkt dat uit?”

Hebben jullie tips?
Ronald: “Blijf elkaar uitdagen en inspireren. Iedere zorgverzekeraar legt andere accenten, omarm die!” Casper: “Ga het gesprek met elkaar aan, wacht niet af.”
De boodschap van VGZ is dus:  ‘ga aan de slag, laat je niet belemmeren door financiering, monitoring laat zien dat dat werkt en maak gebruik van kennis en kunde van anderen.’