Verbinding is het belangrijkste resultaat

Het leveren van de best mogelijke zorg en het verbeteren en bevorderen van de gezondheid van de bevolking in de regio. Dat is de missie van Universiteit Maastricht (UMC) waarmee ze duidelijk aangeven verder te kijken dan de mens en zijn aandoening of ziekte. Niet vreemd dus dat het Zuid-Limburgse universitair ziekenhuis participeert in Limburg Positief Gezond. In gesprek met professor doctor Nanne de Vries, vice-decaan Faculteit Health, Medicine and Life Sciences over Positieve Gezondheid, de promotie van Machteld Huber waarbij hij aanwezig was, koempels, verbinding en de next step.

Het zaadje is geplant en tot rijping gekomen
Jaren geleden is Machteld Hubert gepromoveerd op het gedachtegoed Positieve Gezondheid aan de universiteit van Maastricht. Nanne de Vries was voorzitter van die promotiesessie. Daar is het zaadje geplant en het kwam nog meer tot rijping toen de voormalig huisarts en grondlegger van het gedachtegoed Positieve Gezondheid, een van de prijswinnaars was bij het congres Volksgezondheid, waar De Vries voorzitter was. “Het spinnenweb was er in eerste instantie nog niet volgens mij, maar wel een nieuwe definitie van gezondheid. Die hebben we als UMC in onze achterzak gehouden en die zit nu verweven in onze missie. We willen echt niet meer alleen van het ‘repareren’ zijn, maar juist breder de gezondheid van de Limburgers bevorderen,” vertelt de van huis uit hoogleraar gezondheidsbevordering.

“Een lijntje naar de zorg”
Het was dus een vrij logische stap voor het universiteitsziekenhuis om kernpartner van Limburg Positief Gezond te worden. Het is overduidelijk dat er breder gekeken moet worden, niet alleen naar de lichamelijke of geestelijke toestand van iemand, maar ook naar andere omstandigheden. Hierin is ook de verbinding met de Sociale Agenda van Provincie Limburg van groot belang. “Ik heb zelf de bijeenkomsten bezocht om aan te geven dat wij het heel belangrijk vinden. Daar kwam ik keer op keer dezelfde mensen tegen. Dat zorgt voor verbinding. Het was voor ons een goed besluit om kernpartner te worden. Maar omgekeerd was het ook heel interessant voor Limburg Positief Gezond. Zo hadden zij weer een lijntje naar de zorg.”

“Een reddeloze bevolking”
Nanne de Vries refereert aan een roman Het geluk van Limburg van Marcia Luyten als hij uitlegt hoe belangrijk Positieve Gezondheid is voor Limburg. In het boek beschrijft de auteur de sociaalhistorische achtergrond van de Limburgse bevolking. “Mijnwerker (koempel) zijn was een hondenbaan, maar het verdiende goed. De mijnwerkers en hun gezinnen woonden daarom in mooie huizen met grote tuinen. Toen de mijnen sloten, vielen de richtinggevers weg: de staat, de mijn en de kerk. Als generaties lang alles bepaald is door pastoor, de directeur van de mijn en de burgemeester en nu opeens niet meer, dan blijft er een hulpeloze en zelfs reddeloze bevolking achter, die achterover leunt. Dat heeft er mogelijk mede aan bijgedragen dat in een groot deel van Limburg de allerslechtste bevolkingsgezondheid van Nederland heerst.” Positieve Gezondheid wordt daarom in Limburg met open armen ontvangen. Met dimensies als sociaalmaatschappelijke participatie, zingeving, kwaliteit van leven is dat niet vreemd. Er kan in het leven iets niet helemaal of helemaal niet goed gaan, belangrijk is daarbij hoe je daarmee omgaat en hoe je dit kunt ombuigen naar een zinvol bestaan.

Implementatie moet nog meer en beter
Er is een beweging in gang gezet, die in de zorg zeker al voor verandering heeft gezorgd. Maar volgens De Vries zijn ze er nog niet. Positieve Gezondheid moet binnen het UMC een stabielere en solide plek krijgen in het hele zorgproces. Dat betekent het andere gesprek voeren, maar ook dat er op andere plekken werk van gemaakt wordt. “Onze studenten van de curricula geneeskunde en gezondheidswetenschappen krijgen al te maken met Positieve Gezondheid. Een goede zaak. We hebben een participatiepoli voor mensen met chronische gewrichts- en bewegingsklachten, waarin heel actief samen met hen gezocht wordt naar wat ze nog wel kunnen. Dat zijn ook vormen van implementatie. Voor mensen die er dag in dag uit mee werken moet het meer handen en voeten krijgen. Daar gaan we nu weer mee aan de slag. Door de coronacrisis, waarbij alle hens aan dek moesten bij ons, heeft dat helaas een tijdje stil gelegen.”

“Wind in de zeilen”
Op dit moment is er nog geen instrument dat resultaten kan meten. De Vries heeft hier wel behoefte aan. Op den duur. “Voor nu is het het allerbelangrijkst dat de verbinding is gelegd. We zijn vanuit allemaal verschillende achtergronden met Positieve Gezondheid bezig en dat is mooi. Op beleidsniveau wil men een zorgagenda opstellen als onderdeel van de sociale agenda. Dat zou heel goed zijn. Dan wordt het iets van Limburg breed. Er moeten nu concrete acties komen. Maar ik denk dat we eerst van alle plasjes (zoals Sociale Agenda, Limburg Positief Gezond, Gezondheidsakkoord, Kennis- en Innovatieagenda voor de regio) een groot meer moeten maken, dan pas krijgen we echt de wind in de zeilen.”