Mijn Positieve Gezondheid en Mijnkwaliteitvanleven.nl: wat zijn de verschillen en hoe versterken ze elkaar?

Met het invullen van de vragenlijsten van Mijn Positieve Gezondheid en Mijnkwaliteitvanleven.nl krijgen mensen inzicht in hoe het met hen gaat en wat zij belangrijk vinden. De uitkomsten kunnen zij vervolgens gebruiken om in gesprek te gaan met bijvoorbeeld een zorgprofessional, vrijwilliger of familielid. Dit artikel informeert zorgverleners in de wijk (eerstelijn en het sociaal domein) en zorgverleners langdurige zorg (WLZ) over de verschillen tussen beide instrumenten en hoe deze elkaar versterken.

Mijn Positieve Gezondheid

Het instrument Mijn Positieve Gezondheid ondersteunt mensen in hun veerkracht. De vragen gaan over zinvol leven, levenslust, handelingsperspectief, idealen willen bereiken, vertrouwen hebben, accepteren, dankbaarheid en blijven leren. In de praktijk blijkt dat deze onderwerpen niet vanzelfsprekend aandacht krijgen. Het beantwoorden van de vragen maakt voor de deelnemer helder waar zijn/haar motivatie ligt om veranderingen aan te brengen in zijn/haar leven. Positieve Gezondheid stelt niet de ziekte, maar een betekenisvol leven van mensen centraal. De vragenlijst is kort en daardoor snel in te vullen. De deelnemer kan de vragenlijst op verschillende momenten invullen, zo worden veranderingen zichtbaar. De vragenlijst van Positieve Gezondheid is een gesprekinstrument: hoe gaat het met mij, wat vind ik belangrijk, wil ik iets veranderen, wat heb ik daarvoor nodig? Dat gesprek kan een deelnemer met zichzelf voeren en, nog waardevoller, met een naaste, vrijwilliger of zorgverlener.

Mijnkwaliteitvanleven.nl

De vragenlijst van Mijnkwaliteitvanleven.nl is ontwikkeld voor ouderen, mensen met een chronische aandoening en mantelzorgers. De vragen zijn verdiepend. Ze  gaan over verwachtingen, mogelijkheden, belemmeringen en of er hulp nodig is. Ook brengt het in beeld of de persoon toegang heeft tot de benodigde hulp. De deelnemer die de vragenlijst invult krijgt inzicht in wat hij/zij nodig heeft om zijn/haar kwaliteit van leven te verbeteren en de eigen regie te versterken of te behouden over de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van zijn/haar leven. De vragenlijst helpt om op gestructureerde manier de persoonlijke situatie in beeld te brengen en maakt kwaliteit van leven bespreekbaar en meetbaar. Deelnemers aan Mijnkwaliteitvanleven.nl ontvangen periodiek een vragenlijst. Zij vullen deze dus meerdere malen in, verspreid over een langere periode. Zo ontwikkelen deelnemers een persoonlijke norm of meetlat om in beeld te brengen hoe het met hen gaat. Na het invullen van de vragenlijst ontvangen deelnemers een persoonlijk overzicht met de uitkomsten. Aan de hand van dit overzicht kan hij of zij het gesprek voeren over passende zorg en ondersteuning.

Hoe versterken beide instrumenten elkaar?

De instrumenten Positieve gezondheid en Mijnkwaliteitvanleven.nl helpen beide bij het denken over gezondheid. De vragenlijsten van beide instrumenten kunnen mensen gebruiken ter voorbereiding op of als onderlegger voor een gesprek met een professional, vrijwilliger of naaste.

Positieve Gezondheid wordt steeds meer ingezet in de eerste lijn, ziekenhuizen, revalidatiecentra, het onderwijs, en in bedrijven (HR). Het is een visie op gezondheid die verder kijkt dan alleen de ziekte en/of beperking. Breder kijken naar gezondheid helpt om als professional aan te sluiten bij de wensen en behoeften van mensen en de zelfredzaamheid te versterken en behouden. Ook wordt het ingezet in (regionale) domein-overstijgende samenwerkingen rondom gezondheid. Zoals in de provincie Limburg (‘Limburg Positief Gezond’).

Voor mensen die beperkingen ervaren of een veranderwens hebben, geeft Mijnkwaliteitvanleven.nl verdieping op wat nodig is. Het kan helpen in gesprekken met anderen om verandering te bewerkstellingen. Met als uitgangspunt eigen regie of zelfredzaamheid te versterken.

Daarmee versterkt het gebruik van beide instrumenten de veerkracht en eigen regie van mensen.

De ontwikkeling van de vragenlijsten

Mijn Positieve Gezondheid

De vragenlijst van Mijn Positieve Gezondheid is ontwikkeld op basis van kwalitatief en kwantitatief onderzoek onder zeven groepen: patiënten met een chronische aandoening, behandelaren, beleidsmakers, zorgverzekeraars, gezondheidsvoorlichters, burgers en onderzoekers.

In het kwalitatieve onderzoek is gevraagd wat mensen beschouwen als indicatoren van gezondheid. De 556 indicatoren zijn in een consensusproces met twee onderzoeksinstituten geordend tot zes hoofdimensies met 32 onderliggende aspecten.

In het kwantitatieve gedeelte zijn de uitkomsten in een vragenlijst voorgelegd aan 2.000 mensen. En werd gevraagd welke van deze dimensies belangrijk waren voor gezondheid. Opvallend was dat patiënten de meest brede opvatting hadden van gezondheid, waarbij alle zes dimensies van belang waren. Omdat de patiënt centraal staat, is gekozen voor deze benadering waarbij alle aspecten als even belangrijk worden beschouwd, dus een brede interpretatie van gezondheid.

Er zijn inmiddels meer dan 200.000 gebruikers van de vragenlijst geregistreerd via www.mijnpositievegezondheid.nl.

Mijnkwaliteitvanleven.nl

De ontwikkeling van de vragenlijst van Mijnkwaliteitvanleven.nl startte in 2014 met vier focusgroepen, samengesteld uit: ouderen, mensen met een chronische aandoening en beperking en mantelzorgers. In deze focusgroepen is met de deelnemers verkend welke onderwerpen betekenisvol zijn voor hun kwaliteit van leven. Op basis van de focusgroepen zijn de levensgebieden gedefinieerd en de uitgangspunten voor de vragenlijst opgesteld.

Een vragenlijst die uitgaat van:

• zelfbeoordeling
• het in kaart brengen van wensen en behoeften in plaats van beperkingen
• het leven van mensen in plaats van het zorgstelsel
• open en gesloten vragen

Vervolgens is een groslijst opgesteld van bestaande vragenlijsten en hun reikwijdte. Veel van deze vragenlijsten voldeden niet volledig aan de uitgangspunten en richtten zich te beperkt op gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven. Daarnaast waren de vragenlijsten veelal ontwikkeld voor gebruik door professionals. Daarom is besloten een vragenlijst samen te stellen op basis van diverse bestaande vragenlijsten en onderzoek op het gebied van kwaliteit van leven en gezondheid. De gevalideerde vragenlijst Impact op Participatie en Autonomie (IPA ) is opgenomen in de basisvragenlijst van Mijnkwaliteitvanleven.nl. De IPA-vragenlijst is ontwikkeld door M. Cardol van Nivel en bewerkt en aangepast door Nyfer in augustus 2013. De concept-basisvragenlijst Mijnkwaliteitvanleven.nl is getest en bijgesteld door gebruik te maken van drie methoden: hardopdenkprotocol, observatie en doorlooptijdevaluatie. In 2018 is de vragenlijst als instrument gevalideerd. Vastgesteld is dat de levensdomeinen aansluiten bij bestaande instrumenten en zijn zowel herkenbaar in het professionele veld als in het dagelijkse leven voor mensen zelf. Het instrument is gevoelig voor veranderingen en daarmee zeer geschikt als monitor en gespreksinstrument: voor deelnemers zelf, voor zorgprofessionals en organisaties. De vragenlijst is inmiddels meer dan 200.000 keer ingevuld. https://www.mijnkwaliteitvanleven.nl/uploads/img/PDF/mkvl-beleidsrapportage-6-validatie.pdf

De onderdelen van de vragenlijst

Positieve gezondheid

De vragenlijst Mijn Positieve Gezondheid bestaat inmiddels uit 44 items, onderverdeeld in zes hoofddimensies: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, kwaliteit van leven, meedoen, dagelijks leven en zingeving. Per item geven mensen een score (van 0 tot 10) in welke mate ze het eens zijn met stellingen zoals ‘Ik voel mij gezond’, ‘Ik accepteer mezelf zoals ik ben’, ‘Ik heb idealen die ik graag wil bereiken’, ‘Ik heb genoeg geld om mijn rekeningen te betalen’, ‘Ik heb mensen die mij steunen als dat nodig is’ en ‘Ik kan goed voor mezelf zorgen’. Recent zijn er items over intimiteit en seksualiteit toegevoegd zoals: ‘Ik ben tevreden over de intimiteit in mijn leven’ en ‘Ik ben tevreden met mijn seksualiteit’.

Mijnkwaliteitvanleven.nl

De vragenlijst van Mijnkwaliteitvanleven.nl brengt kwaliteit van leven in beeld op vier onderdelen:

• Hoe gaat het met mensen in het dagelijks leven?
• Hoe ervaren zij hun gezondheid?
• Hoe waarderen mensen hun omgeving daarbij?
• Hoe waarderen mensen hun zorg daarbij?

Elk deelgebied wordt gemeten met een set van vragen en stellingen. Dit geldt voor zowel de totaalscores als de deelscores. Op negen levensgebieden brengen mensen in beeld of zij kunnen leven zoals bij hen past: gaan en staan waar ik wil, mijn huis op orde houden, mijn rol thuis vervullen, mijn tijd besteden zoals ik dat wil, rondkomen van mijn inkomen, mijn sociale contacten en relaties onderhouden, mijn persoonlijke verzorging, mijn werk (betaald of onbetaald), een opleiding of cursus volgen.

Met Mijnkwaliteitvanleven.nl geven mensen zelf aan op welke levensgebieden de aanwezige hulp of ondersteuning voldoende is (gaat goed) en op welke gebieden mensen verbetermogelijkheden zien of juist geen oplossingen voor ogen hebben (kan beter).

De toegankelijkheid van de vragenlijst

Mijn positieve gezondheid

Op de website www.mijnpositievegezondheid.nl kun je kiezen welke vragenlijst je wilt invullen, die voor volwassenen, voor jongeren (16-25 jaar), voor kinderen, of de eenvoudige vragenlijst voor als je minder taalvaardig bent. Vervolgens maak je een account aan en kun je de vragen invullen. Eerst krijg je nog een filmpje te zien met een toelichting. Vervolgens vul je vragenlijst in. Per item geef je middels een rapportcijfer aan hoe tevreden je bent over dat onderdeel van je leven. Je moet hierbij een schuifje verplaatsen naar het cijfer van jouw keuze. Bij de eenvoudige vragenlijst geef je met behulp van smileys aan hoe tevreden je bent, dat is in een driepunts-schaal.

Op www.mijnkwaliteitvanleven.nl kunnen mensen zich aanmelden. Na aanmelding ontvangen deelnemers per email de uitnodiging voor de vragenlijst. De vragenlijst gaat uit van zelfbeoordeling en is geschikt voor gebruik vanaf 18 jaar. Voor mensen die niet (meer) in

staat zijn hun eigen situatie te beoordelen, is een observatiemethode beschikbaar, gebaseerd op dezelfde vragenlijst. Voor professionals die de vragenlijst van Mijnkwaliteitvanleven.nl willen borgen in het primaire werkproces is op aanvraag een eigen digitale omgeving beschikbaar.

Het teruggeven van de resultaten

Mijn positieve gezondheid

Bij Mijnpositievegezondheid.nl zien deelnemers de gemiddelde score per domein, in kleur en dit wordt vervolgens ook nog visueel weergegeven in een spinnenweb. Je krijgt de vraag of je wat wilt veranderen en zo ja in welk domein je in beweging wilt komen. Als de deelnemer de vragenlijst vaker invult, ziet hij de verschillende spinnenwebben in één figuur. Bij opnieuw invullen krijg je de vraag of je in beweging bent gekomen aan de hand van de veranderwens die je eerder hebt aangegeven.

Mijnkwaliteitvanleven.nl

Bij Mijnkwaliteitvanleven.nl ontvangt de deelnemer na het invullen van de vragenlijst per mail een persoonlijk overzicht. Met de onderwerpen: mijn leven, veranderingen in mijn leven, mijn verwachtingen, mijn manier van leven, drie belangrijkste zaken om te kunnen leven op de manier zoals ik dat wil, mijn hulp en ondersteuning, mijn mogelijkheden en belemmeringen. En het cijfer voor ‘mijn kwaliteit van leven’ bestaande uit de deelcijfers: mijn dagelijks leven, mijn gezondheid, mijn omgeving en mijn professionele zorg. Het geeft een overzicht van wat voor deze persoon belangrijk is en wat hij/zij nodig heeft om het leven te leiden dat bij hem/haar past.

Wat gebeurt er met de data?

Mijn positieve gezondheid

Als iemand Mijnpositievegezondheid.nl invult vanuit de collectieve toegang die een (zorg)organisatie heeft aangevraagd bij het instituut voor Positieve Gezondheid (iPH), dan zijn de data geanonimiseerd op groepsniveau zichtbaar voor de organisatie. Een individueel persoon kan de vragenlijsten ook invullen om persoonlijke verandering te monitoren, bijvoorbeeld in opdracht van een professional. De data kunnen dan op persoonlijk niveau worden geëvalueerd. Voor iedereen is zichtbaar wat er verandert in de tijd als je de vragenlijst op meerdere momenten invult. Verder worden statistieken bijgehouden van hoeveel mensen het spinnenweb invullen, hoe vaak, geslacht, hoe oud ze zijn en waar ze vandaan komen (postcode).

Mijnkwaliteitvanleven.nl

Door de vragenlijst van Mijnkwaliteitvanleven.nl in te vullen, draagt de deelnemer bij aan een landelijk onderzoek om de zorg te verbeteren. Naam en e-mailadres worden losgekoppeld van de antwoorden voordat deze voor onderzoek gebruikt worden. De geanonimiseerde antwoorden worden geanalyseerd per gemeente, per regio en landelijk. De anonieme resultaten worden onder de aandacht gebracht bij beleidsmakers, gemeenten en zorgorganisaties.

Conclusi

De instrumenten Positieve gezondheid en Mijnkwaliteitvanleven.nl helpen dus beiden bij het denken over gezondheid. Mensen kunnen de vragenlijsten gebruiken ter voorbereiding op een gesprek met een professional, vrijwilliger of naaste. De vragenlijsten van beide instrumenten verrijken elkaar en kunnen naast elkaar gebruikt worden.