Meer dan leren: zo creëer je een omgeving waarin kinderen écht floreren

Hoe creëer je een leeromgeving waarin kinderen niet alleen cognitief, maar ook sociaal, emotioneel en fysiek floreren? Jos Clout, een pionier op het gebied van Positieve Gezondheid in het basisonderwijs, laat zien hoe een brede kijk op welzijn het verschil maakt. “Als we kinderen al op jonge leeftijd leren wat het betekent om goed voor zichzelf en anderen te zorgen, creëren we een sterkere generatie die voorbereid is op de uitdagingen van de toekomst.”

Jos Clout, opleider bij iPH en regionaal coördinator van de Kinderwijkraden in Limburg, heeft meer dan 45 jaar ervaring in het onderwijs. Ook is Jos parttime werkzaam als projectmanager bij scholengroep Swalm en Roer en als onderwijsvernieuwer heeft hij een duidelijke missie: leerlingen sterker maken, niet alleen cognitief maar ook sociaal-emotioneel. Geïnspireerd door het gedachtegoed van Positieve Gezondheid, zoals ontwikkeld door Machteld Huber, besloot Jos dit concept te integreren in het basisonderwijs. Voor hem is onderwijs niet alleen een plek om te leren rekenen en schrijven, maar vooral ook om kinderen te leren omgaan met zichzelf, anderen en de wereld om hen heen.

Hoe Positieve Gezondheid vorm kreeg op school

Jos startte klein, door zijn team te betrekken en hen vertrouwd te maken met de zes dimensies van Positieve Gezondheid. De scholengroep stelde vragen centraal zoals: hoe kunnen we kinderen leren regie te nemen over hun eigen welzijn? Hoe leren we ze zien dat gezondheid meer is dan lichamelijk welzijn? Dit leidde tot concrete veranderingen:

1. Dagelijks werken aan veerkracht: Leerlingen starten de dag met een ‘check-in’, waarin ze hun emoties delen via een kleurenkaart. Dit helpt hen bewust te worden van hoe ze zich voelen én geeft de leerkracht handvatten om leerlingen beter te ondersteunen.
2. Gezondheid als integraal thema: Sport, gezonde voeding en mentale balans zijn vaste onderdelen van het lesprogramma. Denk aan kookworkshops, filosoferen, meer beweegmomenten en mindfulnessoefeningen in de klas.
3. Ruimte voor eigen keuzes: Leerlingen krijgen meer zeggenschap, bijvoorbeeld bij het inrichten van hun leeromgeving, eigen regie bij de keuze van na schoolse activiteiten of het plannen van projecten.

Positieve effecten op leerlingen

De aanpak van Jos Clout heeft meetbare resultaten opgeleverd. Leerlingen voelen zich veiliger en gezien, wat bijdraagt aan hun zelfvertrouwen en motivatie. Het aantal pestincidenten op de scholengroep is drastisch gedaald, en ouders merken op dat hun kinderen beter communiceren over hun gevoelens. Jos zelf ziet dat kinderen met meer plezier naar school komen en zich beter kunnen concentreren.

Hoe start je als school met Positieve Gezondheid?

Jos benadrukt: ‘Elke school kan beginnen met Positieve Gezondheid, ongeacht de omvang of middelen.’ Hij deelt een aantal praktische tips:

• Begin met het team: Zorg dat leerkrachten zelf begrijpen wat Positieve Gezondheid inhoudt. Workshops en inspiratiesessies zijn een goede start.
• Integreer kleine veranderingen: Introduceer bijvoorbeeld de ‘check-in’, het voeren van kindgesprekken m.b.v. het spinnenweb of organiseer een themadag rond gezonde keuzes.
• Betrek ouders: Positieve Gezondheid stopt niet bij de schooldeuren. Praat met ouders over hoe zij thuis kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van hun kinderen.
• Leer van anderen: Zoek samenwerking met scholen of netwerken die al ervaring hebben met Positieve Gezondheid, zoals Jos en zijn team.

Samen werken aan een gezondere toekomst

Jos ontwikkelde in samenwerking met iPH en Fontys Hogeschool een training voor leerkrachten van het basisonderwijs. Deze training zorgt ervoor dat er een digitale koffer beschikbaar is waarin leerkrachten, die de training hebben doorlopen, zelfgemaakte lessen verzamelden gemaakt met het DNA van positieve gezondheid.
De aanpak van Jos Clout laat zien dat Positieve Gezondheid niet alleen een theorie is, maar een krachtige praktijk die het onderwijs kan transformeren. Jos: “Als we kinderen al op jonge leeftijd leren wat het betekent om goed voor zichzelf en anderen te zorgen, creëren we een sterkere generatie die voorbereid is op de uitdagingen van de toekomst.”

Meer weten?

Heb je interesse om te bekijken wat Positieve Gezondheid voor jouw school kan betekenen? Of werk je al met Positieve Gezondheid op jouw school en wil je graag een verdiepende slag maken of ervaringen uitwisselen met andere scholen? Neem dan contact op met Wilfred Dijkstra (wilfred.dijkstra@allesisgezondheid.nl).