HealthyLIFE werkt! Onderzoek naar effecten van deelname aan het unieke gecombineerde leefstijlprogramma gepubliceerd

De conclusie van het onderzoek naar healthyLIFE is kort en bondig: healthyLIFE werkt. ‘Door deelname aan healthyLIFE verliezen deelnemers gewicht, zijn ze fitter en voelen ze zich gezonder. Vooral dat laatste springt er positief uit: alle dimensies van Positieve Gezondheid laten een effect zien’ aldus onderzoekers Nicole Philippens en Ester Janssen, promovendi Universiteit Maastricht en eigenaren van het CooL-programma. Nicole en Ester onderzochten in het voorjaar van 2021 de effecten van healthyLIFE. De zichtbare effecten na 14 weken én na 8 maanden. Na 14 weken hebben de deelnemers een start gemaakt met de leefstijlbijeenkomsten en hebben ze het beweegprogramma afgerond.

Wat hebben de deelnemers precies gedaan in jullie onderzoek en wat was de rol van Positieve Gezondheid in de aanpak?

Positieve Gezondheid gaat niet uit van ziekte en hetgeen niet goed gaat, maar vertrekt vanuit de huidige situatie en hetgeen er wél goed gaat en mogelijk is. Positieve Gezondheid kijkt naar het lichamelijk, psychisch en spiritueel functioneren, als ook naar de kwaliteit van leven, maatschappelijke participatie en dagelijks functioneren.
Dit zijn ook de onderdelen waarop healthyLIFE effect beoogt. Binnen healthyLIFE wordt gebruik gemaakt van het gespreksinstrument van Mijn Positieve Gezondheid.

Gedurende elk traject wordt op minimaal twee momenten het gespreksinstrument afgenomen, bij de intake (T0) en na het 8 maanden (T2) en bij het (eventueel) afronden van het volledige programma (T3). Tijdens de ontwikkeling van healthyLIFE is nadrukkelijk de samenwerking met Institute for Positive Health (iPH) gezocht om Positieve Gezondheid op de juiste wijze te implementeren en de gegevens en mogelijke vooruitgang van deelnemers te kunnen monitoren. Alle deelnemende leefstijlcoaches binnen healthyLIFE zijn of worden geschoold middel de Basismodule ‘Werken met Positieve Gezondheid’ en er heeft in 2020 ook een specifieke training voor het gebruik van Positieve Gezondheid in groepen plaatsgevonden.
Tevens wordt er, binnen het onderdeel beweegcoaching, ook gewerkt volgens het gedachtegoed Positieve Gezondheid, zodat de betrokken beweeg- en leefstijlcoach dezelfde taal spreken en werkwijze hanteren  richting de deelnemer.

Hoe hebben jullie onderzocht wat de impact is van de interventie op de ervaren Positieve Gezondheid en waarom hebben jullie voor deze manier gekozen?

De impact hebben wij onderzocht aan de hand van metingen met het online spinnenweb van Positieve Gezondheid waarbij de effecten zijn vastgesteld in lijn met de recente publicatie ‘Gevalideerd meten van (verandering in) Positieve Gezondheid’ van van Vliet ea. Dit was de (tot nu toe) enige wetenschappelijk onderbouwde wijze om het spinnenweb als meetinstrument te gebruiken. Hierin is gebruik gemaakt van de geregistreerde data van de T0 en T2 metingen van deelnemers.

Welke conclusies trekken jullie uit de resultaten van het onderzoek?

Alle zes de dimensies van Positieve Gezondheid laten een verbetering zien. De gestandaardiseerde effectgrootte (Cohen’ d) laat een klein effect zien op mentaal functioneren en toekomstperspectief en een medium effect op de overige factoren. Anders gezegd: binnen een periode van 8 maanden laten deelnemers de volgende verbeteringen zien: beter kunnen onthouden en concentreren, meer zelfvertrouwen naar de toekomst, gelukkiger gevoel en beter in balans, meer sociale ondersteuning en gevoel erbij behoren en vaardiger om de dagelijkse dingen te kunnen doen. Grootste effect is gerealiseerd op fysieke fitness: deelnemers voelen zich gezonder, fitter en zijn meer fysiek actief vergeleken met hun uitgangspositie. Dit onderzoek rondom healthyLIFE laat dus zien dat deze aanpak het gewicht, de fysieke fitheid, maar ook de fysieke, mentale en sociale gezondheid van deelnemers positief beïnvloed.

Wat adviseer je anderen (onderzoekers en mensen in de praktijk) die met Positieve Gezondheid werken en de impact willen meten?

Het model van Positieve Gezondheid kent overlap in de dimensies. In het onderzoek van Van Vliet zijn de dimensies teruggebracht tot 17 kernvragen waarmee resultaten op verschillende factoren onderscheiden kunnen worden en ook numeriek in kaart kunnen worden gebracht. Deze aanpak is wetenschappelijk onderbouwd dus zou ons advies zijn om deze ook in te zetten voor verder onderzoek. Interessant om te zien of de resultaten op Positieve Gezondheid verschillen voor specifieke doelgroepen (lage SES/hoge SES, jong/oud, overgewicht/gezond gewicht etc).
Daarnaast is het toepassen van het gespreksinstrument slechts een onderdeel van het werken met Positieve Gezondheid en het ondersteunen of helpen van mensen/deelnemers. Op basis van dit gespreksinstrument het gedachtegoed uitdragen en op impliciete en expliciete wijze laten terugkomen in de begeleiding – door het stellen van vragen, kleine (actie)doelen stellen, feedback op het gedrag geven , de regie veelal bij de deelnemer te leggen  en als professional of coach een faciliterende rol spelen – is essentieel voor het programma. Hier dient voldoende aandacht voor de zijn, ook om een verbetering te kunnen monitoren. Anders blijft het een moment opname en is het lastig om daadwerkelijke en zichtbare bijdrage te leveren aan een mogelijk positieve verandering. Dit hebben we binnen healthyLIFE zeker ook geleerd.

HealthyLIFE is een programma van Ecsplore en Meditta en wordt mede mogelijk gemaakt door Provincie Limburg, CZ, deelnemende gemeenten en de Rabobank.