Gemeenschapsparticipatie en gezondheidsbevordering in Suriname: zo gaat Medische Zending te werk

Institute for Positive Health organiseert samen met Alles is Gezondheid regelmatig regiobijeenkomsten, waar partijen elkaar inspireren aan de slag te gaan met een brede blik op gezondheid. Maar wat gebeurt er eigenlijk buiten de grenzen van Nederland? Herman Jintie is directeur van Medische Zending in Suriname. Via 52 locaties in het binnenland wordt door middel van gemeenschapsparticipatie de zorg georganiseerd door deze organisatie. Hoe is de zorg in Suriname ingericht en wat kunnen wij daarvan leren?

Medische Zending bestaat al ruim 250 jaar en werd gestart door  de Nederlandse zendingsmissie. Inmiddels is Medische Zending een zelfstandig opererende organisatie die door de overheid van Suriname is gevraagd om in zeker 85% van het grondgebied de eerstelijnsgezondheidszorg te organiseren. En dat doen ze op een voor Nederlandse begrippen unieke wijze. Herman Jintie vertelt: ‘Bij ons werk betrekken we de gemeenschappen. We zijn niet onafhankelijk bezig met het aanbieden van activiteiten of het ontwikkelen van beleid, maar dat doen we al in de ontwikkelfase met goede betrokkenheid van ons gemeenschap.’

Medische Zending staat daarvoor met de voeten in de klei. ‘Wij gaan naar gemeenschappen toe en inventariseren de behoefte. Zodra we weten welke zaken er spelen, kunnen wij daarop inspelen. Bestaat de behoefte uit specialistische zorg dan brengen we specialisten naar het gebied om  zorgbehandelingen uit te voeren. Vervolgens draagt de specialist de nazorg weer terug over aan Medische Zending.’

De werkwijze stuit op enkele uitdagingen. ‘Niet alle gemeenschappen zijn even assertief. Bovendien kunnen mensen in het binnenland niet altijd goed verwoorden wat zij nodig hebben.  Inwoners van het binnenland van Suriname hebben soms een laag ontwikkelingsniveau en zijn niet geletterd. Dat betekent dat we bij de inrichting van de zorg veel moeten toelichten in simpele bewoording.’

De gezondheidszorgassistenten (GzA’s) van Medische Zending vormen de spil van de gezondheidszorg. Wij rekruteren daarom mensen uit ons verzorgingsgebied  en leiden hen op. Zij komen dus uit het gebied,  kennen de lokale taal, de cultuur en tradities. Zij zijn  de oren, ogen en handen van de arts. Medische Zending slaat zo een brug tussen de arts en de patiënt. Onze mensen vinden dus eenvoudig aansluiting bij de gemeenschappen en dat maakt ons werk makkelijker. We worden als het ware een onderdeel van de gemeenschap en kunnen zo heel dichtbij komen. Onze menskracht is onze grootste waarde.’

Het kennen van de couleur locale maakt ook dat Medische Zending eenvoudig gezondheidsbevorderende activiteiten in de gebieden kan organiseren. ‘We spelen in op speciale dagen in het jaar, waarbij we extra aandacht vragen voor een bepaalde aandoening of uitdaging . Vanuit al onze locaties wordt dezelfde informatie verstrekt, maar elke locatie geeft een eigen invulling aan de activiteiten. Elke activiteit wordt georganiseerd in samenwerking met de dorpen en gemeenschappen. We willen de inwoners zoveel mogelijk betrekken. We doen het voor hen en met hen.’

In de binnenlanden van Suriname wenden veel mensen zich tot de traditionele geneeswijze. ‘Vaak proberen mensen dat eerst en daarna wenden zij zich pas tot medische zorg. Dat is iets waar we vanuit Medische Zending respect voor hebben en geven mensen vooral mee dat – als zij geen heil vinden in de traditionele geneeswijze – wij klaarstaan om hen verder te helpen. Onze kracht is het werken vanuit outreach, zoveel mogelijk naar de mensen toegaan in plaats van wachten totdat mensen naar ons toekomen. We bevinden ons onder de mensen, gaan in gesprek en sporen aan om gezond te leven. De dokter moet naar jou toekomen als je nog gezond bent, in plaats van dat jij naar de dokter gaat als je niet meer gezond bent.’

De werkwijze van Medische Zending werpt zijn vruchten af. ‘Er is een wetenschappelijk onderzoek geweest naar de gezondheid van inheemse volkeren. De levensverwachting is in de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen. Dat is natuurlijk niet alleen te wijten aan de werkzaamheden van Medische Zending, maar de resultaten stemmen ons goed. Het stimuleert ons om door te gaan.’

Half juni was Herman Jintie in Nederland om te spreken tijdens Dutch Health Week. Wat vindt hij interessant aan de zorg in Nederland? ‘De digitalisering van de zorg is verder gevorderd. Vroeger waren we in Suriname afhankelijk van wanneer de boot in een bepaald gebied aanlegde met de post of met medicatie. Nu gebruiken we smartphones en regelen we de zorg veel gemakkelijker. We zijn ook bezig een EPD te ontwikkelen, maar ik vind het interessant te zien hoe Nederland de zorg verrijkt met digitale oplossingen.’

Samenwerken?

Medische Zending werkt graag samen met organisaties in Nederland. Bijvoorbeeld door middel van deskundigheidsbevordering, kennisdeling en het inspireren van elkaar. Daarnaast kunnen zorgorganisaties Medische Zending helpen door medische- en niet-medische gebruiksartikelen op te sturen naar Suriname. Ook financiële steun in de vorm van projecten is van harte welkom. Meer weten over samenwerking? Ga dan naar de website: www.ganaarMZ.nl