Een klein onderzoek met grote potentie voor zwangere vrouwen

Verschillende leefstijlinterventiestrategieën zijn de afgelopen decennia ontwikkeld en geïmplementeerd, maar hebben geen groot effect gesorteerd bij zwangere vrouwen. De effectiviteit van Positieve Gezondheid is in een aantal actuele onderzoeken al aangetoond; deelnemers voelden zich meer verbonden met hun omgeving, zelfstandiger en weerbaarder in termen van gezondheid. Des te interessanter vond Emma de Vries het dan ook om te onderzoeken wat deze benadering kan betekenen voor aanstaande moeders, juist omdat deze gevoelens tijdens de zwangerschap, bevalling en kraamtijd nog wel eens willen ontbreken.

Om die reden heeft Emma de Vries dit jaar onderzoek gedaan naar ervaringen van zwangere vrouwen met Positieve Gezondheidscoaching en het effect ervan op leefstijlgedrag. Dit heeft zij gedaan onder begeleiding van Dr. Lilian Beijer Radboud University Nijmegen en Anouk Kaiser directrice van Stichting Zelfbewustzwanger.

Verbetering van leefstijl

Het onderzoek naar de invloed van Positieve Gezondheid op de leefstijl van zwangere vrouwen en de potentie in de geboortezorg heeft veelbelovende resultaten opgeleverd. Tijdens dit onderzoek heeft Emma periodieke coachingsgesprekken gevoerd met vrouwen tijdens hun zwangerschap, op basis van Positieve Gezondheid.

Daarbij lag de focus op de persoonlijke wensen en behoeften van de vrouw, en het nemen van de eigen regie. Enkele highlights uit de resultaten:

• 9 van de 12 deelnemers rapporteerden verbetering van één of meer leefstijlgebieden.
• Er werden duidelijke, concrete doelen gesteld
• Er was een gevoel van verantwoordelijkheid
• Er ontstond extra bewustzijn en inzicht in eigen keuzes
• Vrouwen voelden een positieve motivatie
• Vrouwen waardeerden de persoonlijke benadering

Emma de Vries, expert vrijwilliger Positieve Gezondheid bij Stichting Zelfbewustzwanger en hoofdverantwoordelijke voor het onderzoek:

“Wat me direct aansprak in het gedachtegoed van Positieve Gezondheid was het stukje ‘eigen regie’, en hoe je deze met een brede kijk op gezondheid bij mensen kan vergroten. De enorme en snelle veranderingen die optreden bij een zwangerschap kunnen overweldigend zijn, waardoor de eigen regie wel eens verdwijnt. Werken met Positieve Gezondheid kon wel eens de sleutel zijn voor vrouwen om die regie weer terug te pakken, zowel op persoonlijk vlak als in relatie tot de geboortezorg. Aangezien deze benadering sterk overeenkwam met de visie van Stichting Zelfbewustzwanger, zijn Anouk en ik samen aan dit onderzoek begonnen.

Leefstijl speelt een belangrijke factor voor de gezondheid van zowel de moeder als het kindje. Vrouwen die moeite hebben met het verbeteren van hun leefstijl ontbreekt het vaak niet aan wilskracht of bewustzijn. Gedrag vloeit echter voort uit verschillende (onbewuste) overtuigingen, waardoor daadwerkelijke verandering een uitdaging blijft. ‘Het andere gesprek’ blijkt een krachtig middel om die individuele overtuigingen te beïnvloeden en zo leefstijlverandering succesvol tot stand te brengen.

Een schrikbarend aantal respondenten had negatieve ervaringen met de geboortezorg, vaak omdat ze het gevoel hadden dat er niet naar hun persoonlijke behoeften werd geluisterd. Positieve Gezondheid kan een sleutelrol spelen in het versterken van die relatie tussen verloskundige en zwangere, zodat beide partijen beter op elkaar zijn ingespeeld en iedere vrouw een persoonlijke benadering krijgt.

Al met al zijn de verwachtingen die ik had vóór dit onderzoek meermaals overtroffen. Werken met Positieve Gezondheid is mijns inziens zo effectief omdat het op abstract niveau bewustzijn creëert en tegelijkertijd hele concrete handvatten biedt. Op die manier is de zwangere vrouw in staat de regie te nemen, haar doelen te bereiken en haar eigen, persoonlijke afwegingen te maken.”

Anouk Kaiser, directrice Stichting Zelfbewustzwanger en supervisor:

“Toen we hoorden van Emma’s onderzoek waren we direct enthousiast. We vinden het fantastisch dat Positieve Gezondheid ook in de geboortezorg geïntroduceerd wordt, want daarmee staat de behoefte van de vrouw echt centraal. Als landelijke cliëntenorganisatie zetten we ons continu ervoor in dat de regie bij de vrouw ligt.

Het is vaak niet zo zwart-wit als wel of niet stoppen met roken. Soms is er eerst iets anders nodig voordat je de kracht en motivatie voelt om een verslaving of andere negatieve patronen aan te pakken. Omdat je met Positieve Gezondheid open het gesprek voert en veel breder kijkt vanuit de intrinsieke motivatie van de cliënt, heeft het de potentie om een kettingreactie van leefstijlverbeteringen te realiseren.

Ook het gesprek voeren op grond van Positieve Gezondheid dient een bewuste keuze te zijn. Lang niet alle vrouwen hebben hier behoefte aan. Soms is het bijvoorbeeld belangrijk om eerst de ruimte te voelen om het over jezelf te mogen hebben bij een verloskundige of gynaecoloog. Eén van de respondenten gaf aan dat ze zich daar niet direct comfortabel bij voelde, want ‘bij de verloskundige hoor je het toch niet over jezelf te hebben maar hoort het toch over de baby te gaan?’

Wij willen graag onderzoek doen naar hoe de eigen regie van de vrouw kan worden bevorderd en daarmee het veel te hoge percentage traumatische ervaringen kan worden teruggedrongen. Positieve Gezondheid zien we als een middel met veel potentie. We volgen deze ontwikkelingen dan ook op de voet en willen daar zelf graag een actieve bijdrage aan blijven leveren als landelijke cliëntenorganisatie in de geboortezorg.”

De conclusies van dit onderzoek bieden een innovatieve blik op de toekomst van de geboortezorg die Emma de Vries en Stichting Zelfbewustzwanger graag concreet willen maken in samenwerking met zorgprofessionals. Bij interesse in een geaccrediteerd webinar of training over dit onderzoek kunt u Emma de Vries benaderen via info@zelfbewustzwanger.nl. De thesis is op verzoek beschikbaar.