‘Coronacrisis nodigt bestuurders uit tot bredere bezinning’

Besturen in crisistijd is niet eenvoudig. Nog altijd zetten zorgorganisaties noodgedwongen alle zeilen bij om de gevolgen van de uitbraak van het coronavirus het hoofd te bieden. Is denken over Positieve Gezondheid nu even een ‘overbodige luxe’? Of biedt het juist handvatten voor zinvolle reflectie?

Hoe zorgen we dat onze cliënten gezond blijven? Wat is nodig voor onze medewerkers in de frontlinie? Waar liggen de échte prioriteiten en wat kan nog wel even wachten? Ellis Boerkamp van BeBright is expert transformatie Positieve Gezondheid. Ze maakt van dichtbij mee wat de coronacrisis doet met de organisaties die zij begeleidt. Ze merkt dat iedereen zeer geconcentreerd bezig is de ‘brand te blussen’, maar ziet ook dat er ruimte komt voor reflectie. Op bezinning over de vraag: hoe gaan we straks verder?

Voorsorteren op onzekerheden
‘Na de corona-uitbraak in Nederland zijn we inmiddels allemaal weer een paar stappen verder. Het is niet meer dan logisch dat in de begintijd de agenda’s van zorgbestuurders volledig gevuld waren met corona. Vanuit de reflectie die je ziet ontstaan, komen ook een paar uiterst relevante vragen op tafel te liggen. We moeten nog wel een tijdje door. Hoe houd je dat vol? Hoe houden we dit sámen vol? En: hoe gaan we voorsorteren op een toekomst vol onzekerheden? Niemand weet precies waar het allemaal heengaat, en tóch zullen we met z’n allen verstandige besluiten moeten nemen.’

Ellis Boerkamp

Voortdurend aanpassen
Reflectie, benadrukt Boerkamp, past bij uitstek bij het omgaan met onzekerheid. En die reflectie is niet alleen zinvol voor de organisatie waarvoor je als bestuurder verantwoordelijk bent. Je hebt er zelf ook veel aan. Het gaat erom dat we onszelf allemaal de vraag stellen: wat vind ik belangrijk en hoe kan ik daaraan bijdragen? Boerkamp merkt dat Positieve Gezondheid hierbij behulpzaam kan zijn. De bredere kaders van dat concept geven houvast. En ze is ervan overtuigd dat organisaties die er de afgelopen jaren mee hebben gewerkt, dat onder de huidige omstandigheden niet ineens ‘verleren’. Sterker nog, een crisis als deze geeft je bij uitstek de gelegenheid te oefenen.

Veerkracht hervinden
Een van de uitgangspunten van Positieve Gezondheid is je af te vragen: hoe pas ik me steeds weer aan omstandigheden en mogelijkheden aan? Neem iets heel concreets als angst, zegt Boerkamp. ‘Veel mensen zijn bang, en dat is ook logisch. Hoe ga je je met die angst om? Als persoon, als organisatie, als bestuurder? Bezinning op dit soort vragen past bij uitstek bij de aandacht voor welbevinden, voor gezondheid in de breedste zin van het woord, zoals in Positieve Gezondheid. Die brede blik – waarmee je ook oog hebt voor het sociale, het psychische, het spirituele – maakt dat je niet willoos meegaat in die angst. Je gaat bij jezelf te rade waarop je kunt terugvallen om je veerkracht te hervinden.’

Forse innovatiekracht
In de verpleeghuizen, waar het virus hard toeslaat, ziet Boerkamp een groot aanpassingsvermogen en dito innovatiekracht. ‘Er wordt heel veel van buiten aangeboden. Organisaties komen bij wijze van spreken om in de spullen die mensen komen brengen. Zij hebben een uitgebreide, logistieke organisatie opgezet om dat allemaal te stroomlijnen. De controller zit daar nu niet meer achter zijn computer, maar neemt in het tijdelijke hulploket al die goederen in ontvangst. Deze crisis maakt organisaties én medewerkers heel flexibel.’ Ook in zorginnovatie ziet Boerkamp een grote vernieuwingsdrang. Van de versnelde introductie van beeldbellen tot het opzetten van ‘Quarantainers’, speciaal omgebouwde bouwketen waar ggz-cliënten hun naasten veilig kunnen ontmoeten.

Ruimte voor ‘omdenken’
Een crisis vraagt om een sterke focus op het operationele management. En om stevig besturen om de financiële en personele continuïteit van de organisatie te waarborgen. Maar intussen gebeurt er dus ook iets heel anders, besluit Boerkamp: ‘omdenken’. Bijvoorbeeld in spontane clubjes medewerkers die zelf initiatieven ontplooien, en zo naast zorginnovatie ook ieders vitaliteit en energie een boost geven. Dat alles de ruimte geven, ook dát is typisch een kwestie van Positieve Gezondheid.’

Meer informatie
Samen met collega Philip Idenburg schreef Ellis Boerkamp ‘Veerkrachtig leiderschap in de zorg tijdens en na COVID-19’, een artikel met vijf thema’s voor de route naar het ‘nieuwe normaal’.