Interactive Research
Interactive Research is erop gericht alledaagse ervaringskennis op te halen, te waarderen en in te bedden in de ontwikkeling van nieuwe tools gericht op professioneel handelen (Svensson, Eklund, Randle, & Aronsson, 2007). In een interactieve onderzoeksbenadering versterken een onderzoeks- leer cyclus en een praktijk- implementatie cyclus elkaar (Zie figuur 1 onderaan uit Ellström, Eklund, Kock, Lindström, & Melin, 1999). De voordelen van deze benadering zijn: 1) expliciete rol voor de doelgroep (consulenten en ervaringsdeskundigen in ons geval), 2) oplossing wordt samen met ervaringsdeskundigen en professionals ontwikkeld, 3) resultaten worden in de context geplaats, 4) het onderzoeksdesign wordt in de loop van het project ontwikkeld wat ruimte voor contextueel leren geeft. Figuur 1 laat zien hoe een implementatietraject verloopt als een interactie tussen onderzoek en praktijk op een lerende, cyclische manier.
Appreciative Inquiry (Hilde, Gjerberg, & Johansen, 2010) kan letterlijk omschreven worden als ‘waarderend onderzoeken’ waarbij ‘waarderend’ in essentie gaat om het waarderen van het beste in de mensen, de organisatie en de wereld daar omheen. Het beste vormt het vertrekpunt voor de verbetering, groei en bloei van mens en organisatie. Bij ‘onderzoeken’ gaat het om het innemen van een positie van ‘niet weten’, het loslaten van oordelen en eerder waargenomen zaken om zo open te kunnen staan voor nieuwe kennis en ervaringen. Appreciative Inquiry is een benadering die op een positieve opbouwende wijze kijkt naar mensen, organisatie en situaties. Een positieve grondhouding helpt organisaties zich om te vormen tot (werk) gemeenschappen waarin onderlinge waardering, veranderingsgezindheid, leervermogen en samenwerking hand in hand gaan. Appreciative Inquiry is tevens een veranderingsmethode die uitgaat van de kracht die in mens en organisaties aanwezig is.
De focusgroep is een veelgebruikte onderzoeksmethode om data te verzamelen van een groep mensen. In dit project was de focusgroep, indachtig Interactive Research als onderzoeksstroming die verandering in de praktijk beoogt te realiseren, het middel om tot de best passende aanpak te komen voor Positieve Gezondheid, vertaald naar instrumentarium in een toolbox. Deelnemers aan de focusgroepen worden daardoor eigenaar van datgene wat ontwikkeld wordt, zijn gemotiveerd om ermee te werken en anderen (collega’s, netwerkpartners, opdrachtgevers) ervoor te interesseren. Tijdens de focusgroepsessies zijn bovendien observaties gedaan voor de evaluatie van het ontwikkelproces, waarmee we alle interactie en ontwikkeling in de focusgroepen van betekenis hebben kunnen voorzien.
Photovoice dialoog is een methode waarbij gebruik wordt gemaakt van foto’s om inzicht te krijgen in de belevingswereld van mensen (Fleur & Xavier, 2017). Deze methode is speciaal geschikt voor mensen met minder taalvaardigheden en sluit aan bij mensen die graag in beelden denken en praten. In dit project is photovoice ingezet als gelijkwaardige gespreksmanier manier om met beeld een gesprek aan te gaan over ‘gezondheid’ van mensen.
Aan het eind van het project zijn semigestructureerde interviews afgenomen om het implementatieproces te evalueren als aanvulling op de observaties tijdens de focusgroepen, waarbij de uitkomsten gelijktijdig zijn benut voor het afgeven van een managementadvies voor borging van projecteffecten en -resultaten. De onderzoeksvraag ten behoeve van implementatie was hierbij overigens: wat zijn de succesfactoren en belemmeringen voor de implementatie van Positieve Gezondheid als instrument voor consulenten van Stichting MEE.